قاتل و وحشي و بلاتكليفي از درگيري‌هاي جناحي!

به گزارش ناظم نیوز همايون اسعديان كه يكي از اعضاي هیات انتخاب دوره سی‌وهشتم (1398) جشنواره فیلم فجر بود چندي پيش اعلام کرد فیلم قاتل و وحشی، به کارگردانی حمید نعمت‌الله در دوره سی‌وهشتم با دستور دبیر جشنواره بررسی و بازبینی نشده است.
در روزهای گذشته و پس از اینکه دبیر جشنواره امسال فيلك فجر، پر کردن فرم جشنواره در سال‌های گذشته را دلیل کنار گذاشتن فیلم قاتل و ‌وحشی از جشنواره فجر عنوان کرد، روابط عمومی این فیلم در متنی، استدلال مسعود نقاش‌زاده را خلاف آئین‌نامه این دوره دانست و در پاسخ دبیرخانه جشنواره فجر نیز اعلام کرد که این فیلم در دوره سی‌وهشتم توسط هیات انتخاب بازبینی شده و اسناد آن نیز موجود است. اما یکی از اعضای هیات انتخاب آن دوره روایتی دیگر را مطرح می‌کند که از قضا با اطلاعیه‌ای که در همان سال ۹۸ از سوی دبیرخانه جشنواره فجر منتشر و بر خارج شدن فیلم نعمت‌الله از دستور کار هیات انتخاب دلالت دارد، همخوان است.
همایون اسعدیان در گفتگویی كه چندروز پيش درباره ابهامی که نسبت به بازبینی و حضور فیلم قاتل و وحشی در دوره‌های پیشین جشنواره به وجود آمده است، توضیح داد: هیات انتخاب جشنواره فجر در سال ۹۸ فیلم قاتل و وحشی را دید، اما حدود نیم ساعت از فیلم آماده نبود و نسخه کامل را به ما ندادند. با این حال در همان اندازه‌ای که دیدیم هم فیلم بررسی نشد، چون آقای داروغه‌زاده (دبیر جشنواره) اعلام کردند به دلیل اینکه بین تهیه‌کننده و سرمایه‌گذاران فیلم اختلاف به وجود آمده و فیلم مشکل مالکیت دارد هیچ بررسی‌ صورت نگیرد، در نتیجه فیلم نه بررسی شد و نه نظری درباره آن ارائه شد. هیچ برگه یا نوشته‌ای برای ارزیابی درباره این فیلم امضا نشد، چرا که از دستور کار خارج شد و در واقع مثل این بود که هیات انتخاب اصلا فیلم را ندیده است.
اسعدیان در پاسخ به اینکه با توجه به تجربه‌ حضور در هیات انتخاب جشنواره و براساس ضوابط، آیا چنین فیلمی را ارزیابی شده می‌داند؟ گفت: خیر، چون به دستور دبیر جشنواره هیچگونه بررسی درباره فیلم قاتل و وحشی صورت نگرفت و اگر بازبینی شده بود ما حتما مثل بقیه فیلم‌ها باید به آن نمره می‌دادیم تا مشخص شود از هیات انتخاب نمره لازم برای ورود به بخش سودای سیمرغ را گرفته است یا خیر؟ مسئله اینجاست که این فیلم اصلا به مرحله بررسی در هیات انتخاب نرسید. ضمن اینکه اگر این اتفاق افتاده بود سال گذشته در دوره سی‌ونهم جشنواره اعلام می‌شد که فیلم در دوره سی‌وهشتم ارزیابی شده و امکان حضور در جشنواره را ندارد. هیچ سند مکتوبی مبنی بر ارزیابی و نمره‌دهی به فیلم قاتل و وحشی با نام و امضای اعضای هیات انتخاب دوره سی‌وهشتم فیلم فجر وجود خارجی ندارد.
حمید نعمت‌الله با فیلم قاتل و وحشی در 2 دوره قبلی جشنواره فجر خواستار شرکت در این رویداد بود که یکبار به دلیل مشکل مالکیت و بار دیگر مخالفت شورای پروانه نمایش سازمان سینمایی، به بررسی در هیات انتخاب نرسید. در دوره قبل هیأت انتخاب به صورت رسمی درخواست نمایش این فیلم را برای اعضای خود به دبیر جشنواره ارائه کرد که در نهایت به دلیل صادر نشدن پروانه نمایش فیلم با این درخواست موافقت نشد. لیلا حاتمی، امین حیایی، شهرام حقیقت‌دوست، ستاره اسکندری، عزت‌الله رمضانی‌فر، شهرام قائدی، علی اعلائی و سام‌ نوری از جمله بازیگران این فیلم هستند. در خلاصه داستان قاتل و وحشی آمده است: زیبا، مهیای عروسی دخترش می‌شود که به‌طور اتفاقی اسیر یک باند گانگستری مخوف می‌شود. زیبا، برای نجات خود و دخترش می‌جنگد…
اما اين حواشي بعد از صحبت‌هاي همايون اسعديان بالا گرفت و دبيرخانه جشنواره فجر به سرعت سندي را رو كرد كه در آن اعضاي هيات انتخاب جشنواره سي و هشتم، فيلم قاتل و وحشي را ديده بودند و پاي آن را امضا كرده بودند! چيزي كه كاملا با حرف‌هاي همايون اسعديان مغايرت داشت. با اين حال همايون اسعديان روز گذشته بار ديگر با تاکید بر صحت اظهارات پیشین خود، از مسئولان جشنواره فجر خواست تا به جای بازی با کلمات از مدیران وزارت ارشاد بخواهند خیلی صریح تکلیف این فیلم را روشن کنند.
این عضو هیات انتخاب سی‌وهشتمین دوره جشنواره فیلم فجر در گفتگویی جدید و در توضیح صورتجلسه منتشر شده از بازبینی فیلم‌های 2 سال قبل جشنواره، با اشاره به اینکه پس از دیدن هر فیلم چنین فرمی صرفا به عنوان دیده شدن آثار امضا می‌شد بیان کرد:‌ حال که آقایان اینقدر روی لغت بازبینی و آیین‌نامه تکیه می‌کنند باید بگویم تا جایی که من می‌دانم و در طول این سال‌های جشنواره هم شاهد بودیم بازبینی یک فرآیند است و در آیین‌نامه به 2 واژه بازبینی و ارزیابی تقسیم نشده است. وقتی می‌گوییم بازبینی، مراد دیدن و ارزیابی است. این فرآیند باید کامل طی شود تا بگوییم یک فیلم بازبینی شده است. درنتیجه صِرف دیدن، به معنی بازبینی نیست و این بازی با کلمات است که دوستان انجام می‌دهند.
او با اشاره به اینکه آنچه ما در آن دوره دیدیم نسخه کاملی از فیلم نبود و حتی سکانس فینال وجود نداشت، ادامه داد: اینکه گفتم فیلم را ارزیابی نکردیم و سند مکتوب درباره آن وجود ندارد همچنان به قوت خود باقی است و الان مسئله این است که مسئولان جشنواره چه کشف و شهودی کردند که با انتشار امضای ما که این فیلم را دیده‌ایم و خودم هم آن را اعلام کرده بودم به خیال خود دست به روشنگری و افشاگری زده‌اند و حرف‌های مرا مردود اعلام کردند؟ ای‌کاش دقت بیشتری داشتند و گفتگو را با دقت بیشتری می‌خواندند. امیدوارم این بی‌دقتی و این مدل برخوردِ روشنگرانه را در طول جشنواره نداشته باشند.
همایون اسعدیان در پایان گفت: بهتر است مسئولان جشنواره به جای آنکه بحث آیین‌نامه و قوانین جشنواره را پیش بکشند که هر سال هم بنا به مصلحت‌هایی می‌توانند آن را تغییر دهند، از مسئولان وزارت ارشاد بخواهند خیلی صریح تکلیف فیلم قاتل و وحشی را روشن کنند، کاری که دولت قبل آن را انجام داد.
سینما در هفته‌ای که به پایان رسید، روزهایی را پشت سرگذاشت که با یک شبه جدال در فضای رسانه‌ای بر سر فیلم قاتل و وحشی و نیز توقیف غیررسمی برای فیلم چپ راست همراه بود. آنچه در این مدت در رسانه‌ها پیرامون فیلم قاتل و وحشی، آخرین ساخته حمید نعمت‌الله منتشر می‌شد به سمتی رفت که بیشتر به مغلطه شبیه شد، در حالی که می‌توان با قطعیت گفت بیشتر آنهایی که اخبار فیلم قاتل و وحشی را دنبال می‌کنند بیش از راه پیدا کردن یا نکردن این فیلم به جشنواره فجر منتظر هستند آن را بر پرده سینما ببینند. البته مدیران سینمایی در دولت قبل با صراحت تکلیف فیلم نعمت‌الله را در همان مرحله انتخاب جشنواره مشخص کردند و با قاطعیت گفتند تا اصلاحات مدنظرشان انجام نشود مجوز نمایش نمی‌دهند، اما در دولت فعلی بحث به سطحی دیگر آمده و جدل بر سر فهم از معنی کلمه بازبینی و همینطور زمان ساخت فیلم است.
ماجرا از روزی شروع شد که سازندگان قاتل و وحشی در اطلاعیه‌ای اعلام کردند آنچه دبیر جشنواره فیلم فجر (مسعود نقاش‌زاده) درباره کنار گذاشته شدن این فیلم بیان کرده، با آیین‌نامه مغایرت دارد چراکه در آیین‌نامه آمده است: فیلم‌ها در هر یک از بخش‌های رقابتی، باید از سال 1399 به بعد تولید شده و در دوره‌ گذشته جشنواره نیز مورد بازبینی هیأت انتخاب قرار نگرفته باشند.
آنها در اطلاعیه خود تاکید دارند که تولید و مراحل فنی قاتل و وحشی ماه گذشته به پایان رسیده ولی به نظر می‌رسد این تاکید مورد پذیرش دبیرخانه جشنواره امسال نیست. دست‌اندرکاران چهلمین دوره جشنواره فجر نه تنها فیلم نعمت‌الله را محصول پیش از سال 99 می‌دانند بلکه معتقدند این فیلم در دوره سی‌وهشتم توسط هیات انتخاب بازبینی شده است. این در حالی است که سال 1398 دبیرخانه جشنواره فجر بیانیه‌ای را در دی‌ماه منتشر و فیلم قاتل و وحشی را به دلیل مشکل حقوقی از دستور کار هیات انتخاب و پروسه بازبینی خارج کرد و حتی در آن بیانیه تاکید شد که در صورت حل مشکل فیلم در زمان مقرر و به لحاظ طی شدن سایر مراحل حضور و به احترام دست‌اندرکاران ساخت فیلم، بادعوت مجدد از هیات‌ انتخاب نسبت به اعلام‌نظر در خصوص شایستگی حضور فیلم و افزودن این فیلم به بخش مسابقه، اقدام می‌شود.
این بیانیه خود به تنهایی سندی متقن از دبیرخانه جشنواره فجر مبنی بر بازبینی نشدن فیلم است، کمااینکه سال بعد هم (1399) برای حضور فیلم در جشنواره، فرم پر می‌شود اما به دلیل آنکه نتوانست از سد شورای پروانه نمایش عبور کند هیات انتخاب اصلا آن را ندید. البته در فراخوان جشنواره سی و نهم فجر هم آمده بود فیلم‌های بلند داستانی که در دوره گذشته یعنی سال ۹۸ نسخه کامل آنها مورد بازبینی هیات انتخاب قرار گرفته است مجاز به حضور نخواهند بود و این نشان می‌دهد که سال 98 نسخه کامل فیلم آماده نبوده است. از این‌ها که بگذریم همایون اسعدیان، یکی از اعضای هیات انتخاب دوره سی‌وهشتم جشنواره، چند روز قبل هم در گفتگویی تاکید کرد که فیلم توسط هیات انتخاب دیده شده اما یک نسخه کامل از آن در اختیار این هیات قرار نگرفته و پیش از آنکه به مرحله ارزیابی و بررسی برسد توسط دبیر جشنواره به دلیل مشکلات حقوقی و مالکیت از دستور کار خارج شده است. او گفت، وقتی فیلم از دستور کار هیات انتخاب خارج شد، به معنای این است که فیلم اصلا دیده و درواقع بازبینی نشده و همچنین هیچ سندی مبنی بر اینکه قاتل و وحشی توسط هیات انتخاب، بازبینی (به معنای نمرده‌دهی و ارزیابی) شده باشد وجود خارجی ندارد. اما دبیرخانه جشنواره فجر در پاسخ به مصاحبه این سینماگر در اقدامی که اسعدیان آن را کودکانه می‌نامد، صورتجلسه بازبینی فیلم‌ها را با امضای 7 نفر عضو هیات انتخاب از جمله اسعدیان منتشر کرده است. البته نحوه انتشار این صورتجلسه را که در پاسخ به مصاحبه اسعديان بود، غیرحرفه‌ای هم باید دانست چرا که نبايد به صورت عمومی منتشر مي‌شد.
تمام این بحث‌ها و حاشیه‌ها در حالی ایجاد شده که شاید بتوان حضور در جشنواره فیلم فجر را بهانه‌ای برای تعیین تکلیف فیلمی دانست که شورای پروانه نمایش دولت قبل به آن مجوز نداد و شرط صدور پروانه نمایش را اصلاح بخش‌های قابل‌توجهی از فیلم به خاطر موهای تراشیده شده بازیگر اصلی می‌دانست.