آینده بیوتکنولوژی میکروبی در حوزه کشاورزی با مهندسی میکروبیوم است

۱۴۰۲-۰۷-۲۱ اخبار روزانه کشاورزی بیوتکنولوژی میکروبی،پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی،صالحی جوزانی،مهندسی میکروبیومويرايش

به گزارش ناظم نیوز به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی، صالحی جوزانی که با موضوع «وضعیت موجود و چشم انداز آینده بیوتکنولوژی میکروبی در کشاورزی پایدار» در مراسم افتتاحیه پنجمین همایش بین المللی و سیزدهمین همایش ملی بیوتکنولوژی در دانشگاه شهید بهشتی سخن می گفت خاطرنشان کرد: بخش کشاورزی و منابع طبیعی طی ۳۰ سال آینده (۱۴۳۰) با چالش‌های فزاینده‌ای روبرو خواهد شد. افزایش جمعیت کشور به حدود ۱۰۲ میلیون نفر و افزایش ۳۰ میلیون تنی نیاز کشور به محصولات کشاورزی نسبت به میزان فعلی تولیدات، افزایش میانگین دما حداقل یک درجه و کاهش ۳۰ درصدی منابع آب در دسترس (از ۱۰۰ میلیارد متر مکعب آب‌های تجدیدپذیر در کشور به کمتر از ۷۰ میلیارد متر مکعب خواهد رسید) و افزایش اراضی شور کشور که در حال حاضر نیز حدود ۶.۸ میلیون هکتار است، از مهم‌ترین این چالش‌ها هستند. وی با بیان این که برای فائق آمدن بر این چالش ها چاره ای جز استفاده از فناوری های نوین نداریم، گفت: یکی از مهم‌ترین فناوری های نوین حوزه زیست فناوری است که زیست فناوری کشاورزی و میکروبی یکی از مهم‌ترین زیر شاخه های آن است. صالحی جوزانی با اشاره به این که عمده این فناوری‌های نوین در حوزه زیست فناوری (بیوتکنولوژی) هستند گفت: بازار بیوتکنولوژی دنیا حدود هزار میلیارد دلار است که تا سال ۲۰۳۰ به حدود سه هزار میلیارد دلار خواهد رسید، البته سهم بخش کشاورزی از این بازار جهانی حدود ۲۰ درصد (۲۰۰ میلیارد دلار) است. حجم این بازار تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۳۴۰ میلیارد دلار افزایش می یاید.. وی گفت: بیوتکنولوژی کشاورزی به گیاهان تراریخته محدود نیست و حوزه های متنوعی از بذور هیبرید و کودها و آفتکش کش های زیستی تا کشت بافت و محصولات پروبیوتیک و افزودنی خوراک دام و واکسن های دام و طیور و … را نیز شامل می شود.

رییس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی درباره وضعیت این حوزه در کشور گفت: در حال حاضر از لحاظ تولیدات علمی رتبه ۱۵ تا ۲۰ دنیا را در حوزه بیوتکنولوژی کشاورزی در اختیار داریم و حدود ۲۰۰ شرکت دانش بنیان، واحد فناور و هسته‌های فناور مرتبط با این حوزه در کشور فعال هستند. ارزش محصولات تولیدی در حوزه بیوتکنولوژی کشاورزی در کشور حدود ۵۰۰ میلیون دلار است که حتی اگر بخواهیم – با توجه به نسبت جمعیت و کشور ایران به دنیا – یک درصد بازار جهانی این محصولات را در اختیار داشته باشیم ارزش محصولات این بخش باید به حدود دو میلیارد دلار برسد در حالی که طبق اهداف ترسیم شده در برنامه های ملی باید به سه درصد بازار جهانی یعنی حدود شش میلیارد دلار برسیم. وی با اشاره به زمینه های متنوع بیوتکنولوژی میکروبی در کشاورزی که از حوزه های گیاهی مثل کودهای زیستی و آلی و آفتکش های زیستی و کیت های تشخیصی تا حوزه های مرتبط با دام و آبزیان نظیر پروبیوتیک ها، آنزیم ها، توکسین بایندرها، ویتامین ها و … حوزه های مرتبط با صنایع غذایی و محیط زیست کشاورزی مثل استارترها، ریزجلبک ها و افزودنی های زیستی، پالایش زیستی، سوختها و مالچ های زیستی را در بر می گیرد، اظهار داشت: حجم بازار جهانی این محصولات و چشم انداز آتی آن دائما در حال گسترش است مثلا بازار جهانی افزودنی های مورد استفاده در خوراک دام، طیور و آبزیان از ۲۲.۸ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۵ به ۳۳ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۰ رسیده و پیش بینی می شود تا سال ۱۴۰۴ (۲۰۲۵) به ۴۷.۵ میلیارد دلار و تا سال ۱۴۰۴ به ۵۲.۵ میلیارد دلار افزایش یابد. صالحی جوزانی خاطرنشان کرد: میزان مصرف این افزودنی ها در کشور حدود ۲۰۰ میلیون دلار و میزان تولید داخلی آنها حدود ۵۰ میلیون دلار است.

وی با اشاره به تولید سالانه ۱۹۴ میلیون تن پسماندهای جامد شهری، کشاورزی در کشور که ظرفیت مناسبی برای تولید اقتصادی فرآورده های زیستی با استفاده از بیوتکنولوژی میکروبی است اظهار داشت: اقتصاد چرخشی زیستی یک مدل جدید اقتصادی است که از نهاده های تجدیدپذیر طبیعی استفاده کرده و با حداقل پسماند و مصرف حداقلی حامل های انرژی فسیلی و آلاینده همزمان چند فرآورده زیستی و اقتصادی را تولید می کند. رییس پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی در ادامه به تبیین مهمترین اولویتهای پژوهشگاه در حوزه بیوتکنولوژی میکروبی پرداخت و از کمپوست و اسیدهیومیک، افزودنی های خوراک دام، استارترهای صنایع لبنی و پروبیوتیک های غذایی، آفتکش های زیستی، کیتهای تشخیصی آلاینده های محصولات کشاورزی، ریزجلبک ها و افزودنی های صنایع غذایی، کودهای زیستی متحمل به گرما، شوری و خشکی و همچنین ایجاد مراکز نوآوری مرتبط با بیوتکنولوژی میکروبی به عنوان اولویتهای اصلی این پژوهشگاه یاد کرد. وی با بیان این که راهبرد اصلی پژوهشگاه در انجام پژوهشها، هم افزایی و ایجاد زنجیره ارزش به عنوان تنها راه تحقق کشاورزی دانش بنیان است اظهار داشت: اثربخشی اقتصادی پژوهشگاه در آغاز برنامه چهارساله پژوهشگاه (سال ۱۴۰۱) ۱۷۵ میلیون دلار، میزان استفاده از دستاوردهای پژوهشگاه در سطح مزارع و باغات حدود ۲۰۵ هزار هکتار، تعداد قراردادهای انتقال فناوری ۳۲ عنوان، تعداد دانش فنی و محصول فناورانه ۷۰ و درآمد اختصاصی پژوهشگاه ۲۸ میلیارد ریال بوده که طبق برنامه تا سال ۱۴۰۴ باید اثربخشی اقتصادی به ۳۶۲ میلیون دلار، سهم استفاده از دستاوردها به ۳۰۲ هزار هکتار، شمار قراردادهای انتقال فناوری به ۷۳ عنوان، تعداد محصولات فناورانه به ۱۱۲ عنوان و درآمد اختصاصی پژوهشگاه با ۷۰۰ درصد رشد به ۲۰۰ میلیارد ریال افزایش یابد و البته در کناکنار آن میزان تولیدات علمی پژوهشگاه نیز که حدود ۱۵۰ مقاله در سال است در همین حد حفظ خواهد شد. وی در ادامه از انتقال دانش فنی تولید پروبیوتیک های طیور به بخش خصوصی و تولید صنعتی آنها خبر داد که به تولید ۱۵ محصول مختلف پروبیوتیک با استفاده از سویه های پژوهشگاه، شرکت طرف قرارداد و موسسه رازی منجر شده است. صالحی جوزانی تصریح کرد: با انتقال دانش فنی و تولید و عرضه این پروبیوتیک ها، درآمد مرغداران کشور از محل افزایش تولید و کاهش مصرف خوراک ۲۰ هزار میلیارد ریال افزایش یافته است. وی همچنین از امضای قرارداد انتقال دانش فنی فرمولاسیون میکروبی افزاینده ماندگاری و کیفیت سیلاژ علوفه ای به یک شرکت دانش بنیان همزمان با دومین رویداد فناوری های نوین کشاورزی خبر داد و گفت: میزان نیاز کشور به فرمولاسیون باکتری های اسید لاکتیک برای حدود ۱۰ میلیون تن علوفه سیلویی حدود پنج هزار تن است که در حال حاضر هیچ محصول تجاری داخلی وجود ندارد و واردات هم تقریبا قطع شده است. با تجاری سازی فرمولاسیون های باکتری های اسید لاکتیک از محل کاهش اتلاف سالانه علوفه سالانه از ۲۵ درصد به ۱۵ درصد در هر واحد دامداری با سه هزار راس گاو نزدیک به دو میلیارد تومان صرفه جویی اقتصادی حاصل خواهد شد. صالحی جوزانی با اشاره به انتقال دانش فنی تولید صنعتی کود و قارچ کش زیستی مبتنی بر قارچ تریکودرما و استارترهای بومی صنایع لبنی به بخش خصوصی اظهار داشت: تولید بیوکمپوست از پسماندهای نیشکر طی قرارداد با شرکت توسعه نیشکر، طراحی فرایند تولید سریع بیوکمپوست و هیومیک اسید از پسماندهای برنج در سطح پایلوت و تهیه دو دستورالعمل فنی – اجرایی تولید کمپوست از پسماندهای برنج و نیشکراز دیگر دستاوردهای محققان پژوهشگاه در حوزه بیوتکنولوژی میکروبی است. وی در ادامه با اشاره به امضای ۲۲ قرارداد انتقال فناوری در دومین رویداد فناوری های نوین کشاورزی که مردادماه امسال با محوریت بیوتکنولوژی میکروبی و صنایع غذایی برگزار شد از ایجاد آزمایشگاه کنترل کیفی افزودنی های زیستی خوراک دام با همکاری سازمان دامپزشکی خبر داد. صالحی جوزانی اضافه کرد: علاوه بر حوزه های مذکور در طراحی کیتهای تشخیصی مبتنی بر پروب های آپتامری اختصاصی مولکولهای هدف در بخش کشاورزی و دامپزشکی و شناسایی فلور میکروبی محیط های مختلف هم تجارب خوبی در پژوهشگاه وجود دارد.

وی در پایان با اشاره به اهمیت علم مهندسی میکروبیوم از این حوزه به عنوان آینده بیوتکنولوژی میکروبی در حوزه کشاورزی یاد و بر ضرورت توجه دانشجویان و محققان به این حوزه تاکید کرد. پنجمین همایش بین المللی و سیزدهمین همایش ملی بیوتکنولوژی با حمایت پژوهشگاه بیوتکنولوژی کشاورزی و مشارکت فعال اعضای هیات علمی و محققان پژوهشگاه از ۱۶ تا ۱۸ مهرماه جاری در دانشگاه شهید بهشتی در حال برگزاری است.