مسئولان رابطه خوبي با هنر خصوصا تئاتر ندارند!

ناظم نیوز/ محمد حسين‌زاده: از مدتي پيش و با برگزاري جلسات مختلف ميان ستاد مقابله با كرونا و سازمان سينمايي و همينطور هيات دولت و البته درخواست وزير ارشاد از رياست جمهور مبني بر بازگشايي دوباره سالن‌هاي سينما، تئاتر و موسيقي بالاخره اين اتفاق رخ داد و قرار بر اين شد كه سالن‌هاي هنري كار خود را شروع كرده ولي با پروتكل‌هاي بهداشتي و امنيتي اصولي. در دستورالعمل‌های بهداشتی مطرح و منتشر شده از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آمده كه در مقطع بازگشایی و تا اعلام وضعیت سفید قطعی، ظرفیت فروش بلیت برای هر سالن تا سقف ۵۰ درصد مجاز است. لازم است هنگام ورود و خروج تماشاچیان و حضور در سالن انتظار، فاصله‌گذاری ایمن رعایت شود. در دسترس بودن مایع ضدعفونی‌کننده برای مراجعه‌کنندگان الزامی است. ضدعفونی کامل سینما و سالن‌ها طبق دستورالعمل اعلامی وزارت بهداشت هر روز یک‌بار الزامی است. بوفه‌های سینما و سالن‌های هنری و آموزشگاه‌ها موظف به رعایت حداکثر موازین بهداشتی بوده و مجاز به عرضه مواد غذایی، تنقلات و نوشیدنی به صورت فله نیستند. تمامی هنرجویان آموزشگاه‌ها از وسایل آموزشی اختصاصی استفاده کنند. استفاده از دستکش و ماسک در محیط سالن‌های سینمایی، هنری و آموزشگاه‌ها برای کارکنان، هنرجویان و مراجعان الزامی است. با سینماها، سالن‌های هنری و آموزشگاه‌هایی که رعایت دستورالعمل‌ها را نداشته باشند، نسبت به تعطیلی آنها اقدام خواهد شد. ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها مکلف به نظارت دقیق بر اجرای دستورالعمل‌ها خواهند بود… بعد از اين دستورالعمل كه البته در ابتدا در آن اثري ار سالن‌هاي تئاتر ديده نمي‌شد، برخي از اهالي تئاتر به وزارت ارشاد و حتي رياست جمهور تاختند كه چرا تئاتر از قلم افتاده است ولي درتهايت اعلام شد كه تئاتري‌ها نيز مي‌توانند همانند سينما و موسيقي فعاليت‌هاي اجرايي خود را آغاز كنند. بهروز غریب‌پور، سرپرست گروه تئاتر عروسکی آران و از كارگردانان و نويسندگان كهنه‌كار عرصه تئاتر نظرات جالبي درباره اتفاقات احير، كرونا و دوران پساكرونا و بازگشايي سالن‌هاي تئاتر دارد…
بهروز غریب‌پور در پاسخ به اين سوال كه آيا بعد از يك تعطيلي چندباره بار ديگر سالن‌هاي هنري مي‌توانند به شرايط عادي برگردند؟ گفت: ما تا به امروز با چنین پدیده‌ای روبرو نبودیم تا ببینیم تجربیات گذشته‌مان چطور بوده و این تجربیات موید اتخاذ روش شود بنابراین راه‌های جدید را باید در این زمینه امتحان کرد. کرونا در تمام دنیا باعث شد که راه‌های جدید ارتباطی کشف شود شما الان ببینید میزان بازدید از موزه‌ها و حتی دیدن نمایش‌ها به صورت نجومی در همین زمان کرونایی و قرنطینگی بالا رفته است. درست است که ما تجربه عینی نداریم اما شاید بیشتر هم فرصت داشته باشیم تا یک شیء یا یک تابلو را ده‌ها بار ببینیم و باز هم برگردیم و آن را تماشا کنیم درحالی‌که وقتی وارد یک موزه می‌شویم به لحاظ جسمانی ممکن است اندک ساعتی خسته شویم یا زمان نداشته باشیم که وقت زیادی بگذاریم اما این فرصت مجازی توانست این شرایط را فراهم کند که ده‌ها بار به یک موزه سر بزنیم. من شخصا از این اتفاق مجازی استقبال می‌کنم چرا به هرحال تله‌تئاترها و تئاترهای آنلاین هم در این دوره برای ما تجارب جدیدی شد که من تصور می‌کنم هم می‌توانیم آنها را خلاقانه‌تر و با روش‌های جدیدتر اتخاذ کنیم و هم اینکه تقلید از دیگر کشورهای مطرح در این عرصه داشته باشیم. به‌هرحال الان شرایطی هم که برای تئاتر گذاشته‌اند با پُر کردن ظرفیت ۵۰ درصدی شاید خیلی مشکلی ایجاد نکند چرا که اینطور هم نبوده همیشه همه سالن‌های ما صددرصد پُر شوند بنابراین وقتی می‌گوییم ظرفیت ۵۰درصدی خود این عملا یک جمعیت حداقلی را در برابر یک کار می‌نشاند.
اين كارگردان كهنه‌كار درباره اينكه قرار است کارها با نمایش‌های خیابانی و نمایشنامه‌خوانی آغاز شوند نيز مي‌گويد: تئاتر خیابانی و کارناوال‌های با ماسک می‌تواند آغازگر خوبی باشند اما درمانگر نیستند همینطور درباره نمایشنامه‌خوانی هم من نظرم این است که به‌هرحال باعث می‌شوند ترس و واهمه مردم بریزد و معلوم شود که می‌توان زیر یک سقف بود یا خیر!؟ بنابراین می‌توان گفت که همه اینها تجربیاتی است که فعلا باید منتظر باشیم و ببینیم آزمون و خطای‌مان تا کجا جواب می‌دهد و این تلاش خوبی است و من مطمئنم که با این شیوه‌های جدید می‌توانیم بر میزان تماشاگرمان اضافه کنیم. من حتی پیشنهاد دادم که جشنواره تئاتر فجر امسال را آنلاین یا به صورت تله‌تئاتر برگزار کنیم چون شرایط آینده کرونایی که مشخص نیست می‌توانیم در این دوره لااقل تمام آن بودجه‌ای که صرف آمد و رفت و هزینه‌های خورد و خوراک و اقامت داریم، خرج ضبط آثار ماندگار و اثرگذار کنیم و اجراها را به صورت آنلاین یا تله‌تئاتر داشته باشیم. من در این زمینه یک مثال برایتان بزنم. شخص خودم از آغاز فعالیت گروه تئاتر عروسکی آران همواره سعی کردم یک ضبط خوب تمام‌عیار از کارها داشته باشیم و ما جزو اولین گروه‌هایی هستیم که در تئاتر آنلاین فعال شدیم دلیلش هم این بود که همیشه پیش‌بینی شرایط آینده کردم و همیشه می‌گفتم که باید تماشاگران را بیشتر کنیم و راه حلش هم تکثیر آثار از طریق ضبط تصویری است. البته در اين زمينه دوستاني هم هستند كه مخالف بوده و هستند ولي من کاری با هنرمندانی که مخالف هر چیزی هستند ندارم، ولی حرفم این است که به‌هرحال این امر هم یک سعی و خطا است که کسی هنوز تجربه نکرده است چطور است بدون تجربه بگوییم این نمی‌شود و آن نمی‌شود! وقتی در این شرایط 4ماهه تعطیلی سالن‌ها ما هیچ نمایشی نداریم باید اجازه بدهیم که واژه تئاتر کلا از بین برود؟ بالاخره باید یک شکلی از تئاتر باشد تا زمانی که شرایط مطلوب شد و انگیزه مردم و هنرمندان برای کار روبروی صحنه زیاد شد، دوباره به حرکت قبلی بازگردیم و کارها را به روال عادی انجام دهیم پس این به اصطلاح عوامانه یک چراغ است که روشن می‌گذاریم، هیچ بدی هم ندارد و من مخالف آن نیستم.
بهروز غريب‌پور در بخش ديگري از گفتگوي خود به نرس تماشاگران از اينكه مبادا در سالن‌هاي تئاتر دچار بيماري شوند پرداخت و در پاسخ به اين سوال كه اگر تئاتر برای خودش خطر جانی داشته باشد به سالن می‌روید يا خير؟ گفت: خیر. مطمئنا من خودم به عنوان یک تماشاگر حاضر نیستم الان به سالن تئاتر و سینما بروم به خاطر اینکه فکر می‌کنم عضوی از بدنم از فعالیت افتاده و نفس کشیدنم عادی نیست! اینها همه تجربه دوران بسیار سخت است که باید ببینیم و برایش تمهیداتی بیاندیشیم. به همان اندازه که دانشمندان در آزمایشگاه‌ها به دنبال پیدا کردن واكسن کرونا هستند، در آزمایشگاه‌هایی مثل تئاتر هم تلاش می‌شود که راهی در این عرصه پیدا کرد، مهم حرکت و تلاش ماست و باید مطمئن باشیم که اگر یک راه جواب نمی‌دهد به سراغ راه بعدی برویم و ناامید نباشیم. در هر صورت مسئله جان مردم با آزمون و خطا جور درنمی‌آید و من هم با اين موضوع كاملا موافق هستم و بگذارید نظرم را با یک مثال به شما بگویم. اگر روی یک تابی بنشینیم برای تاب خوردن و لذت بردن ولی احساس کنیم زیرپایمان خالی است و روی هوا هستیم، سوار آن نمی‌شویم در سالن تئاتر هم همینطور است، ما دوست داریم روی یک تاب آرام بنشینیم و تاب بخوریم و از دیدن نمایش و اتفاقات صحنه لذت ببریم اما اگر احساس کنیم زیر پایمان خالی است، ‌هیچوقت به سالن نمی‌آییم. در سالن تئاتر چیزی که این روزها اهمیت دارد آرامش مخاطب است اینکه احساس نکند زیر پایش خالی است و هر لحظه ممکن است دچار بیماری شود بنابراین در سالن تئاتر هم باید آرامش تماشاگر در نظر گرفته شود و این چیز کمی نیست و با مسئله آزمون و خطا توجیه نمی‌کنم باید ببینیم دقیقا این احساس را به تماشاگر می‌دهیم یا خیر و اینکه خیال‌شان راحت باشد. در هر حال این هم مثل مسئله سقوط هواپیما و چیزهای دیگر که مردم یک مدتی به خاطر عدم اعتماد می‌ترسند و بعد دو مرتبه امتحان می‌کنند، قابل امتحان است اما نکته این است که تئاتر مثل هواپیما سوار شدن و کسب و کار و تجارت الزام زندگی نیست یعنی نیاز به زندگی و کار کردن نیست و می‌تواند یک ریسک باشد. اینجاست که باید بگوییم درباره هنر قرار نیست ما ریسک کنیم، سفر و تجارت و کاسبی نیست درباره هنر نمی‌توان ریسک کرد، زیباترین غزل‌های سعدی و حافظ در شرایطی که بمب روی سر ما می‌ریزد، بی‌اثر است بنابراین باید بدانیم که تجربه‌ای سخت پیش‌رو داریم که مدتی طول می‌کشد شرایط به حالت عادی باز گردد.
سرپرست گروه تئاتر عروسکی آران در ارتباط با حمایت دولت از تئاتر مي‌گويد: ما که چیزی ندیدیم! در حالی که دولت می‌بایست کمک می‌کرد در این مدت که البته فقط شنیدیم و ندیدیم که دولت حمایتی بکند. ما از همان ابتدا که آقای روحانی به ریاست جمهوری انتخاب شدند چیزی ندیدیم که مثلا حرفی از تئاتر زده باشند و فرهنگ برایشان تنها در چند چیز خاص خلاصه شده که البته آنها هم هیچ ربطی به تئاتر ندارند و الان هم در ابلاغیه اخیرشان برای ستاد مقابله با کرونا باز حرفی از تئاتر نشنیدیم که زده باشند انگار که اصلا تئاتر و تئاتری وجود ندارد! به‌هرحال ایشان میانه‌ای با هنر تئاتر ندارند و اصلا هم فکر نمی‌کنم به تماشای تئاتر تا به حال نشسته باشند. همه این بی‌توجهی‌ها به شرایط کنونی هنرمندان و تئاتر تاثیرگذار است و شرایط را هم که همه می‌بینیم!
غريب‌پور در بخش ديگري از صحبت‌هايش در ارتباط با فعالیت‌های گروه نمایشی خودش پس از بازگشایی سالن‌ها مي‌گويد: اول اینکه طبیعی است چون گروه نمایشی ما پشت صحنه زیاد است و تعداد نیروهای‌مان شاید بیش از هر نمایشی باشد ما احتیاج به رعایت موازین بهداشتی بیشتری داریم و باید بیشتر محتاط باشیم ضمن اینکه مجوز فعالیت ما را بنیاد رودکی می‌دهد، فعلا که چنین اتفاقی نیافتاده است و ممکن است در روزهای آینده با پروتکل‌هایی کار ما هم مجوز بگیرد. بنابراین از هر زمان و هر وقتی که گفتند ما کار را شروع کنیم، در این زمینه با در نظر گرفتن شرایط برنامه‌های‌مان را به بنیاد رودکی ارائه خواهیم داد فعلا هنوز چیزی مشخص نیست.
او در پايان صحبت‌هايش درباره زندگي سخت اين روزهاي هنرمندان سخن گفت و از شرايط بد زندگي آنها صحبت كرد: زندگی هنرمندان تئاتر این روزها وابسته به تمرین و کار و اجراست که متاسفانه 4ماه این شرایط از هنرمندان سلب شد و برای فعالیت‌های اقتصادی هنوز نمی‌دانم برای جبران این شرایط چه تدبیری اندیشیده شده است. نیاز داشتیم در این ایام یک ستاد فرهنگی مناسب داشته باشیم تا به کارها رسیدگی کند و هم نگرانی هنرمندان را کم کند اما چنین اتفاقی هم نیافتاد. امیدواریم با بازگشایی سالن‌های نمایش و جلب اعتماد مردم شرایط آزمون و خطا به سرعت گذشته و وضعیت به حالت قبل برگردد البته به شرطی که همه مسائل بهداشتی در این مدت رعایت شود.