پیوند نمادهای خوزستان با جواهری که ملی شد

به گزارش ناظم نیوز، شهر اهواز را با نام مینای صبی می‌شناسند مینایی که با میناکاری‌های اصفهان تفاوت بسیاری دارد. تفاوت آن در شکل و نحوه اجرای آن است.

روی ظروف انجام نمی‌شود و بیشتر از مس و فلز به عنوان زمینه استفاده می‌کنند اما مینای صبی روی جواهراتی از جمله طلا و نقره انجام می‌شود هر چند که در گذشته روی احجام نیز انجام می شده و اصول و شیوه آن هم سینه به سینه به هنرمندان نسل بعد منتقل شده است.

همچنین المان‌های به کار رفته در آن نخل و آب، کارون، پل‌های تاریخی و آفتاب است یعنی هر آنچه که اهواز و خوزستان دارد.

از طرفی حضور مندائیان صبی به عنوان قومی که از آنها در قرآن کریم یاد شده و دارای کتاب مقدس هستند، سالیان سال است که در شهر اهواز زندگی می‌کنند و در پویایی اقتصاد این شهر نقش داشته‌اند هنر مینای صبی نیز توسط آنها انجام می شده است. بنابراین در ایران مینای صبی با نام مندائیان و شهر اهواز گره خورده است.

به همین دلیل با تلاش دوست داران میراث فرهنگی و صنایع دستی مهارت ساخت مینای صبی در سال ۱۳۹۱ با شماره ثبت ۵۱۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید و در مرداد ۱۳۹۸ نیز شهر اهواز به عنوان شهر مینای صبی در کنار دزفول به عنوان شهر کپوبافی از استان خوزستان در فهرست شهرهای ملی ثبت شد.

بعد از گذشت دو سال از این ثبت به تازگی حکم دبیرخانه شهر ملی مینای صبی اهواز به شهرداری اهواز ابلاغ شد و خرداد ماه امسال لوح ثبتی شهر، همزمان با آغاز هفته صنایع دستی، در دیدار نوشادی شهردار اهواز و موسوی مدیرکل میراث فرهنگی خوزستان به شهرداری ابلاغ و تحویل داده شد.

عکس‌ها از علی معرف

همان موقع ابراهیم نوشادی شهردار اهواز یکی از اولویت‌های اساسی شهرداری را بر اساس برنامه پنج ساله توسعه صنعت گردشگری شهری بیان کرد که مبنای آن میراث فرهنگی و اجتماعی و کالبدی شهر است.

رونق یک شهر تاریخی که صاحب میراثی باستانی و فرهنگی است جزو وظایف ذاتی شهرداری است که متأسفانه ما در گذشته عملکرد مناسبی در این خصوص نداشتیم.

مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری و توسعه صنایع دستی خوزستان نیز گفت: در این دیدار علاوه بر سند شهر ملی مینای صبی، حکم دبیر شهر ملی نیز به شهردار اهواز ابلاغ شد.

عکس از علی معرف

سید حکمت‌اله موسوی اظهار امیدواری کرد که این اقدام سبب راه اندازی دبیرخانه شهر ملی مینای صبی در کلانشهر اهواز و ترویج صنایع دستی از جمله صنعت میناکاری که خاص شهر اهواز است، شود. امیدوارم این اتفاقات و همگرایی‌ها منجر به ایجاد اشتغال بیشتر در این حوزه و ارزآوری و صادرات این هنر اصیل مردم خوزستان و به ویژه کلانشهر اهواز شود.

مجتبی گهستونی از فعالان حوزه میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری در استان خوزستان است که در تهیه این پرونده نیز نقش داشته است  می‌گوید: با ایجاد کارگاه‌های مینای صبی می‌توان شغل ایجاد کرد و سرمایه در گردش به وجود آورد و گردشگران ایرانی و خارجی را جذب کرده و درآمد سرشاری از آن به دست آورد.

وی درباره علت نامگذاری شهر اهواز به عنوان شهر مینای صبی می‌گوید: حضور صابئین مندایی در شهر اهواز باعث شده تا مینای صبی در کشور به نام شهر اهواز به عنوان یک هنر دستی شناخته شود.

درست مانند دزفول که به عنوان شهر کپوبافی شناخته شده یا هر شهر دیگری که به دلیل وجود یک هنر و پرداختن به صنایع دستی منحصر به فرد به همان نام ثبت می‌شود.

در حال حاضر در دزفول خیابانی به نام کپوبافی نامگذاری کردند یا یک میدان ساختند و المان آن را نصب کردند و گفتند که می‌خواهیم برای عنوان شهر جهانی کپوبافی فعالیت کنیم.

عکس از علی معرف

گهستونی بیان کرد: قطعاً نمی‌توانیم بگوییم اهواز شهر میناکاری است چون اصفهان میناکاری یا مینای آبی دارد. اما می توان مینای صبی اهواز را به دلیل خاص بودنش حتی در سطح جهانی ثبت کرد. چون صابئین مندایی هم از هنرمندان ایرانی هستند که هزاران سال است نامشان با این خطه از کشور پیوند خورده و عمای اعظم درباره آنها صحبت کرده‌اند.

وی افزود: برخی از شهرها صنایع دستی شأن را به عنوان هنر ملی ثبت می‌کنند ولی ما از آن غافل بودیم. در حال حاضر شوشتر به عنوان احرامی بافی و رفیع به عنوان شهر بوریا بافی به صورت مشروط در فهرست شهرهای ملی قرار گرفتند. شهرهای اهواز و دزفول نیز می‌بایست فعالیت‌های خود را برای تبلیغ این هنر شروع کنند.

اخیراً ۳۵ تن از فعالان فرهنگی علمی اجتماعی و رسانه‌ای خوزستان در حمایت از اعلام اهواز به عنوان شهر ملی مینای صابئین مندایی نامه‌ای را امضا کرده‌اند که در آن آمده است: در اهواز گروهی از همشهریان دوستدار فرهنگ و هنر در جهت اجرای ثبت شهر اهواز به عنوان «شهر ملی مینای صبی» اقداماتی درخور انجام داده‌اند.

آنها در این نامه خواسته‌اند تا مصوبات مربوط به ثبت شهر اهواز با جدیت پیگیری شود تا افتخاری دیگر از افتخارات تمدنی_ فرهنگی ایران زمین به جهانیان معرفی شود و از سویی دیگر، از دیگر اقوام ایرانی سهیم در برپایی این تمدن و فرهنگ اصیل تقدیر شود، به ویژه آنکه این هنر در حال حاضر، از انحصار صابئین محترم خارج شده و نزد عموم طلاسازان و زرگران خوزستانی رایج است.