خانه کعبه در نزدیکی تهران!

ایجاد شهرک‌های سینمایی برای ساخت سریال‌هایی که به موضوعات تاریخی می‌پردازند ایده خوبی است چون فیلمبرداری آنها در اماکن تاریخی، آسیبی جدی به این بناها می‌زند. اولین بار شهرک سینمایی غزالی توسط مرحوم علی حاتمی ساخته شد. شهرک‌های سینمایی دیگری نیز در کشور ساخته شدند که یا مانند شهرک دفاع مقدس برای فیلم‌هایی خاص در نظر گرفته می‌شود یا مانند شهرک سینمایی نور برای ساخت فیلم و سریال‌های مذهبی ساخته شدند.

معمولاً پس از اینکه تصاویری از سریال‌ها و فیلم‌های در این شهرک‌ها تهیه و تولید شده و قرارگیری در چنین لوکیشن هایی حس خوبی را به مخاطب داد، به عنوان یک جاذبه توریستی نیز شناخته می‌شوند مانند شهرک غزالی یا دفاع مقدس که در صورت عدم حضور گروههای فیلمبرداری، درهایش به روی بازدیدکنندگان باز است.

اما در این میان هنوز شهرک سینمایی نور قابل بازدید برای گردشگران نیست. این شهرک سینمایی که از آن با عنوان شهرک پیامبر، شهرک سینمایی محمد رسول الله و شهرک نور یاد می‌شود، در حاشیه روستای اللهیار و ۳۵ کیلومتری قم واقع شده است. در این شهرک که با چشم انداز ۳۰ ساله ساخته شد، بخش‌هایی از شهرهای مکه، مدینه، شعب ابی طالب و کلیسای بحیرا در شهر بصرای شام به سبک دوران پیامبر (ص) بازسازی شده‌اند.

دروازه بزرگ شهر مکه و چشم اندازی از بیابانی گسترده با خانه‌هایی کاه گلی کوتاه و نمایی از شکوه و عظمت کعبه زیباترین تصویری است که در بدو ورود به شهرک پیامبر اعظم (ص) به چشم می‌آِید.

عکس‌ها از فاطیما کریمی

دروازه خروج از مکه به شهر بصرا باز می‌شود که یکی از مهمترین شهرهای تجاری در مسیر شام به شمار می‌رفت. در این شهر کلیسای بحیرا واقع شده است. کلیسایی که حضرت محمد (ص) در سن ۱۲ سالگلی همراه با عموی خود در سفری به شام از آنجا گذشت و بحیرا راهب دیر اولین نوید پیامبری حضرت را به ابوطالب عموی پیامبر داد.

می‌توان به خانه ابولهب رفت و به دور خانه خدا که در ابعاد واقعی ساخته شده، به تنهایی طواف نمادین کرد. بت‌هایی به اشکال مختلف لابه لای ساختمان‌هایی که گرد و خاک آنها را در میان بیابانی در نزدیکی قم فراگرفته دیده می‌شود که می‌توان به داخلشان رفت. اما خیلی از این خانه‌ها را باید از پشت درهای بسته و پنجره‌های نیمه باز دید. خانه‌هایی که همه اسباب زندگی در آنها تنها زمانی قرار داده می‌شود که سریالی یا فیلمی درحال ساخت باشد.

این شهرک سینمایی دی ماه سال ۹۳ و در آستانه سالروز میلاد پیامبر اکرم (ص) به طور رسمی رونمایی شد و نامش را شهرک سینمایی پیامبر اعظم گذاشتند چون آن زمان فیلم محمد رسول الله به کارگردانی مجید مجیدی در این محدوده درحال ساخت بود.

اکنون که سریال سلمان فارسی به کارگردانی داوود میرباقری در آن محل ساخته می‌شود، عموم مردم نمی‌توانند از بخش‌های دیگرش بازدید کنند. البته در این شهرک سینمایی برنامه‌های متعددی غیر از تولید فیلم یا سریال نیز تهیه می‌شود به عنوان مثال در سال ۹۵ برنامه تواشیح السماالحسنی تهیه شد.

همچنین برگزاری دومین دوره آموزش روایتگری حج و زیارت نیز در شهرک سینمایی نور اجرا شده بود. مسئول دفتر نمایندگی بعثه منطقه قم و از راویان باتجربه بهمن ماه سال گذشته با استفاده از دکورهای موجود در شهرک پیامبر اعظم، تاریخچه خانه کعبه و داخل آن به عنوان مرکز مسجدالحرام و وادی ابراهیم، خانه عبدالمطلب به عنوان یکی از خانه‌های بزرگ مکه، دارالندوه به عنوان محل تجمع بزرگان مکه، خانه ابولهب از ثروتمندان مکه، خانه عبدالله محل تولد پیامبر (ص) و شعب ابی‌طالب را برای روایتگران توضیح داد.

قرار بود این مکان پس از پایان فیلمبرداری محمد رسول الله در اختیار کشورهایی از جمله ترکیه و اندونزی هم قرار گیرد تا بتوانند از لوکیشن‌های آن برای ساخت فیلم‌های سینمایی بهره ببرند. وعده‌ای که مجیدی داد هیچ گاه محقق نشد حتی گفته بودند که قرار است این لوکیشن پس از فیلمبرداری بوم گردی شود یا اتفاقات گردشگری در آن بیفتد اما انجام نشد.

پیش از این گفته شده بود که برای ساخت لوکیشن فیلم محمدرسول الله بیش از ۱۴ میلیارد تومان هزینه شده و ماهیانه صد میلیون تومان برای نگهداری و تعمیر این محوطه ۲۲۰ هکتاری هزینه می‌شود.

شهرک سینمایی نور متعلق به شرکت زیر مجموعه بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی است صادقیان مدیرعامل این شرکت گفته بود که هزینه ساخت دکورهای شهر مکه ۱۴۱ میلیارد ریال، هزینه ساخت دکورهای شهر مدینه، ۴۲ میلیارد ریال و ساخت و ساز ساختمان اداری ۱۲.۲ میلیارد ریال بوده است.

صادقیان گفت که عمر استفاده از این سازه ۳۰ سال است و فیلمسازان می‌توانند از این دکورهای این شهرک استفاده کنند.

به این ترتیب از آنجا که شهریور سال ۱۳۹۰ مصادف با عید قربان ساخت دکور در شهرک سینمایی به اتمام رسید؛ می‌توان گفت که تنها ۲۰ سال دیگر می‌توان از آن بهره برداری کرد و این محدوده رو به فرسوده شدن می‌رود به خصوص آنکه بسیاری از این سازه‌ها در ابعاد واقعی اما از مصالح سبک و غیرواقعی ساخته شده و جنبه دکور دارند.

طراح اصلی فیلم «محمد رسول الله» میلژن کرکا کلژاکویچ هنرمند ۶۳ ساله اهل کروات است. این طراح صحنه روش منحصر به فردی را در ساخت دکور این شهرک به کار گرفته بود. در واقع روش‌های به کار رفته تا این لحظه در سینمای جهان اتفاق نادری است. پیش از این، مجموع سازه‌ها به روش سنتی با داربست و لوله ساخته می‌شد اما برای نخستین بار در طراحی صحنه از سازه‌های سبک ولی مقاوم استفاده شده که سبک تازه ای در طراحی صحنه فیلم‌های تاریخی ارائه شده است.

هفت کارگاه مخصوص مهیاسازی دکورها، صنایع دستی و دست‌سازهای سنتی، تجهیزات و لوازم صحنه را برای این فیلم ساخته‌اند. این کارگاه‌ها شامل کارگاه نجاری، کارگاه عمومی ساخت لوازم، کارگاه خیاطی، کارگاه بت‌سازی، کارگاه رنگ و پتینه و کهنه‌کاری، کارگاه محصولات چوبی خاص و کارگاه مدل‌سازی بودند.

بیش از ۴۰۰۰ قطعه لوازم صحنه شامل وسایل خانه، لوازم سفر و بازرگانی، وسایل زینتی، ادوات جنگی، وسایل خرید و فروش و لوازم بازار در این کارگاه‌ها ساخته شد. مدیریت این کارگاه‌ها عمدتاً با مردمان ایرانی‌تبار بود و تنها یک ایتالیایی، در قسمت کارگاه رنگ و پتینه‌کاری و کهنه‌کاری فعال بود. همهٔ پرسنل کارگاه‌ها تحت نظر فرانکو فوماگالی، طراح ایتالیایی لوازم صحنه، فعالیت می‌کردند.

مجموعه شهرک سینمایی نور در حال حاضر به دلیل انجام پروژه‌های سینمایی غیر قابل بازدید برای عموم مردم است پیش از این با وجود آنکه ترتیبی اتخاذ شده بود تا مردم بتوانند با هماهنگی قبلی در قالب گروه‌های گردشگری به این شهرک بروند اما باز هم این اتفاق نیفتاد.

بهره بردار و مسئول اجرایی شهرک سینمایی نور علت این مسئله را مسیر دسترسی نامناسب آن اعلام کرده و گفته بود: با توجه به نبود زیرساخت مناسب در مسیر و محدودیت امکانات برای تردد، فعلاً نمی‌توانیم پذیرای عموم مردم در این شهرک باشیم.