تلاش برای خودکفایی در تولید سموم کشاورزی/ سرمایه‌گذاری برای رسیدن به استانداردهای جهانی
پایگاه خبری ناظم نیوز: سموم کشاورزی (آفت‌کش‌ها) نقش حیاتی در کنترل آفات، بیماری‌ها و علف‌های هرز دارند. ایران در سال‌های اخیر تلاش کرده تا در تولید این نهاده مهم به خودکفایی برسد، اما با چالش‌هایی در زمینه کیفیت، تنوع و مصرف بی‌رویه روبه‌رو است.
به گزارش ناظم نیوز به نقل از اخبار روزانه کشاورزی، ایران در تولید سموم کشاورزی پیشرفت‌های خوبی داشته، اما هنوز در کیفیت، تنوع و مصرف بهینه ضعف دارد. برای رسیدن به استانداردهای جهانی، نیاز به سرمایه‌گذاری در فناوری، آموزش و نظارت دقیق‌تر است. حرکت به سمت کشاورزی پایدار و کاهش مصرف سموم شیمیایی باید در اولویت قرار گیرد.
دستاوردهای ایران در تولید سموم کشاورزی
۱. خودکفایی در تولید برخی سموم پایه
– ایران در تولید سموم ارگانوفسفره (مانند دیازینون و کلرپیریفوس) و کاربامات‌ها به خودکفایی رسیده است.
– شرکت‌هایی مانند شیمیایی کرمان، شیراز و ایران‌آفت‌کش بخشی از نیاز داخلی را تأمین می‌کنند.
۲. توسعه تولید سموم انتخابی و کم‌خطرتر
– در سال‌های اخیر، تولید سموم نسل جدید (مانند نئونیکوتینوئیدها و تنظیم‌کننده‌های رشد حشرات) افزایش یافته است.
– برخی شرکت‌های دانش‌بنیان در حال تحقیق روی سموم زیستی (بر پایه قارچ‌ها، باکتری‌ها و عصاره گیاهان) هستند.
۳. کاهش وابستگی به واردات
– پیش از انقلاب، بیش از ۹۰% سموم مصرفی وارداتی بود، اما امروز حدود ۶۰-۷۰% سموم مورد نیاز در داخل تولید می‌شود.
– با این حال، برخی سموم تخصصی (مانند علف‌کش‌های جدید و قارچ‌کش‌های پیشرفته) هنوز وارد می‌شوند.
چالش‌های تولید سموم کشاورزی در ایران
۱. کیفیت پایین برخی سموم داخلی
– برخی سموم تولید داخل اثربخشی کمتری نسبت به نمونه‌های خارجی دارند.
– گاهی ناخالصی‌های شیمیایی در سموم وجود دارد که باعث مقاومت آفات یا آلودگی محیط زیست می‌شود.
۲. مصرف بی‌رویه و عدم مدیریت صحیح
– بسیاری از کشاورزان بدون مشاوره کارشناسی و بیش از حد مجاز از سموم استفاده می‌کنند.
– این مسئله باعث مقاومت آفات، آلودگی خاک و آب، و باقیمانده سموم در محصولات شده است.
۳. کمبود سموم دوستدار محیط زیست
– سموم زیستی (مانند باسیلوس تورینجینسیس) هنوز سهم کمی در بازار ایران دارند.
– در حالی که کشورهای پیشرفته به سمت کاهش سموم شیمیایی حرکت کرده‌اند، ایران هنوز وابستگی زیادی به سموم سنتی دارد.
۴. مشکلات نظارتی و قاچاق سموم
– برخی سموم قاچاق (به ویژه از چین و امارات) وارد بازار می‌شوند که فاقد استانداردهای ایمنی هستند.
– گاهی سموم تقلبی یا تاریخ‌مصرف گذشته به فروش می‌رسند که خطرات جدی برای کشاورزی و سلامت مصرف‌کنندگان دارند.
آیا ایران در تولید سموم کشاورزی موفق بوده؟
خودکفایی نسبی در تولید سموم پایه (ارگانوفسفره و کاربامات‌ها).
کاهش وابستگی به واردات نسبت به دهه‌های گذشته.
توسعه تحقیقات در سموم زیستی و کم‌خطرتر.
کیفیت متغیر و اثربخشی کمتر برخی سموم داخلی.
مصرف بی‌رویه و عدم آموزش کشاورزان.
وابستگی به واردات سموم پیشرفته و زیستی.
راهکارهای بهبود تولید و مصرف سموم در ایران
۱. ارتقای کیفیت سموم داخلی با به‌روزرسانی فناوری تولید.
۲. توسعه سموم زیستی و کم‌خطر برای کاهش آلودگی محیط زیست.
3. آموزش کشاورزان در استفاده صحیح از سموم و مدیریت تلفیقی آفات (IPM).
۴. نظارت شدیدتر بر واردات و توزیع سموم (مبارزه با قاچاق و سموم تقلبی).
۵. حمایت از تحقیقات در تولید سموم نسل جدید.
